Yurtdışında yapılan uzmanlık eğitiminin denklik işlemleri, 26 Nisan 2014 tarihli ve 28983 sayılı resmi gazetede yayımlanan “Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği” hükümlerine göre yapılmaktadır. Yurtdışında tamamlanan uzmanlık eğitimine nasıl ve ne şekilde işlem yapılacağı yönetmeliğin 5.bölümünde açıkça belirtilmiştir. Dolayısıyla temel olarak yurtdışında tıpta uzmanlık eğitimi arayışında olan hekimlerimizin ilk ve belki de tek başvuru kaynağı bu yönetmelik olacaktır.
“BEŞİNCİ BÖLÜM”
Yurt Dışında Yapılan Uzmanlık Eğitiminin Denklik İşlemleri
Uzmanlık eğitiminin ve belgelerin incelenmesi
MADDE 23 – (1) Yurt dışında uzmanlık eğitimi vermeye yetkili olan bir sağlık kurumunda uzmanlık eğitimi veya uzmanlık belgesi almış olanların talepleri halinde, yabancı ülkedeki Türk misyon şefliklerince veya ilgili yabancı ülkenin Türkiye’deki misyon şefliğince onaylanmış uzmanlık eğitimine ilişkin belgeleri Bakanlıkça incelenir.
(2) Bakanlık, yabancı ülkelerde yapılan uzmanlık eğitiminin o ülkenin usul ve esaslarına uygun olarak yapılıp yapılmadığını araştırır, kanıtlayıcı her türlü belge ve dokümanın verilmesini isteyebilir.
(3) Uzmanlık eğitiminin bir yıldan fazlasını Türkiye’de yapmış olan Türk vatandaşlarının denklik işlemi yapılmaz.
Uzmanlık belgesi almamış olanlar hakkında yapılacak işlemler
MADDE 24 – (1) Yabancı ülkelerden uzmanlık belgesi almamış olanların uzmanlık eğitiminde geçen süreleri çizelgelerde öngörülen süreden az ise bu kişiler TUS, DUS veya YDUS’a girerler. Sınavda başarılı olanlar, yurt dışında geçirdikleri eğitim sürelerinin uzmanlık eğitimi süresinden sayılmasını isterlerse, eğitim aldıkları dilden 12 nci maddenin üçüncü fıkrasında yer alan sınavlardan birinde veya bu dilden sınav yapılmıyorsa o ülkenin dili için yapılan başka bir sınavda başarılı olanların, eğitim gördükleri ülkeden aldıkları belgeler değerlendirilerek, ilgili kurumun akademik kurulu tarafından uygun görülen süreler Türkiye’de yapacakları uzmanlık eğitimi süresinden düşülür. Ancak, yurt dışında geçen uzmanlık eğitimi sürelerinin geçerli sayılabilmesi için, yukarıda belirtilen şartlar yanında ilgililerin uzmanlık eğitiminden ayrıldıktan sonra en geç bir yıl içinde müracaatları ve açılacak ilk iki uzmanlık eğitimi giriş sınavından birinde başarılı olmaları şarttır.
(2) Yabancı ülkelerde uzmanlık eğitiminde geçirdikleri eğitim süresi çizelgelerde belirtilen sürelere uygun bulunanlar Kurul tarafından belirlenen fakülte veya eğitim hastanesinde üçüncü fıkra hükümlerine göre denklik sınavına alınırlar.
(3) Yurt dışında yapılan uzmanlık eğitiminin denklik işlemleri aşağıdaki şekilde yapılır:
- Bilimsel yeterlik sınavı 20 nci maddenin ikinci fıkrasına göre oluşturulacak jüriler tarafından aynı maddenin dördüncü, beşinci ve altıncı fıkraları çerçevesinde yapılır ve sonuçlandırılır. Jüri tarafından gerekli görülür ise denklik başvurusunda bulunan tabibin en çok üç aya kadar bir eğitim kurumunda gözlemci statüsünde görevlendirilmesi Bakanlığa teklif edilebilir. Bakanlık tarafından teklifin uygun görülmesi halinde tabibin gözlemci olarak görevlendirilmesi yapılır. Görevlendirme süresi sonunda bilimsel yeterlik sınavı yapılır.
- Başarısız olanlara başka eğitim kurumlarında da kullanılabilecek iki sınav hakkı daha verilir.
- Bilimsel yeterlik sınavında başarılı olanların uzmanlık belgeleri Bakanlıkça düzenlenir ve tescil edilir.
Uzmanlık belgesi almış olanlar hakkında yapılacak işlemler
MADDE 25 – (1) Yurt dışında uzmanlık eğitimi veren ve Kurulun yayımlayıp güncellediği tanınmışlık listesinde yer alan kurumlardan, o ülkede ilgili dalda uzmanlık yapma yetkisi veren bir belge almış olanların uzmanlık belgeleri fakülte veya eğitim hastanelerince tasdik edilmesinden sonra Bakanlıkça tescil edilir.
(2) Tanınmışlık listesinde olmayan bir kurumdan uzmanlık belgesi almış olanların aldıkları eğitimin süresi, çizelgelerde öngörülen sürenin beşte üçünden fazla ise denklik işlemleri 24 üncü maddenin üçüncü fıkrasına göre yapılır.
(3) Yurt dışında yaptığı eğitimin süresi çizelgelerde öngörülen sürelerin beşte üçünden az olanlar hakkında 24 üncü maddenin birinci fıkrası hükümleri uygulanır.
Türkiye’de başlanılan uzmanlık eğitiminin yurt dışında sürdürülmesi
MADDE 26 – (1) Türkiye’de başladıkları uzmanlık eğitimini yurt dışında sürdürenlerin, uzmanlık eğitimi görülen yabancı ülkelerin usullerine göre aynı dalın uzmanlık eğitiminde geçirdikleri süreler, Türkiye’de uzmanlık eğitiminden ayrılış ve yurt dışında uzmanlık eğitimine başlayış tarihleri arasındaki sürenin altı aydan fazla olmaması koşuluyla, yurt içinde uzmanlık eğitiminde geçen önceki süreleri ile birleştirilerek denklik işlemine tabi tutulur. Süre veya müfredat yönünden tespit edilen eksiklikler yeniden uzmanlık eğitimi giriş sınavına girmeksizin ve kadroya atanmaksızın tamamlattırılır.
Yukarıda arz edilen yönetmeliğe göre aşağıdaki kesin sonuçlara varılıyor;
- Yurtdışında uzmanlık eğitimi vermeye yetkili bir sağlık kurumunun mevcudiyeti, ( Öncelikle yurtdışında eğitim almak istediğiniz üniversitenin o ülkeye ait akademik tanınma listelerinde olup olmadığını kontrol ediniz. Eğer bu listelerde yer alıyorsa, o üniversite ilgili tarafından akredite edilmiş ve onaylanmış aynı zamanda Türkiye tarafından tanınacak bir üniversite demektir. Dolayısıyla üniversiteniz otomatikman Enic-Naric : Avrupa Birliği ulusal akademik tanınma bilgi merkezi listelerinde de yer almış olacaktır. Bu da yurtdışında eğitim alacağınız üniversitenin Bologna sürecine üye bir ülkenin akredite edilmiş bir üniversitesi anlamına gelmektedir ki ileride denklik konusunda problem yaşamayacağınızı göstermektedir.)
- Tıpta uzmanlık belgesi, yurtdışında Türk misyon şefliklerince veya ilgili ülkenin Türkiye’deki misyon şefliğince onaylanmış uzmanlık eğitimine ilişkin belgeleri Bakanlıkça incelenir.
- Bakanlık, yurtdışında yapılan uzmanlık eğitiminin o ülkenin usul ve esaslarına uygun olarak yapılıp yapılmadığını araştırır, kanıtlayıcı her türlü belge ve dokümanın verilmesini isteyebilir.
Bakanlık yurtdışında tıpta uzmanlık eğitimi alanları iki grupta incelemiş:
- Yurtdışında akredite (Çizelgede öngörülen sürelere uygun ve tanınmış) olarak uzmanlık eğitimini tamamlayıp belgesini alanlar, ( Yurtdışında akredite olarak tıpta uzmanlık eğitimini tamamlayıp belgesini alanlar hiç kuşkusuz daha şanslılar. Zira Tıpta Uzmanlık Kurulunun yayınlamış olduğu tanınmışlık listesinde (Güncel değildir!) yer alan kurumlardan alınan belgeler fakülte veya eğitim hastanelerince tasdik edilmesinden sonra (Karar tutanağı) Bakanlıkça tescil ediliyor. Yani bilimsel yeterlilik sınavında başarılı olanların belgeleri onaylanarak işlem tamamlanıyor!
- Yurtdışında uzmanlık eğitimini tamamlayıp belgesini almayanlar, (Bu gurupta yer alanları daha zorlu bir viraj beklemektedir. Öncelikle bu durumda olanların eğitim aldıkları kurumun akreditasyonuna bakılıyor. Eğer çizelgede belirtilen sürede ve/veya akreditasyonunda sorun varsa TUS sınavına katılmaları zorunlu olacaktır! Ayrıca kendilerinden eğitim aldıkları ülkenin dil yeterliliğini ispatlamaları beklenir. Akreditasyon ve çizelgede belirtilen süre sorunları yok ise 24. maddenin 3. fıkrasına göre işlem yapılır.
Ayrıca son bir güncel gelişme olarak YÖK tarafından Ağustos 2016 ayında “denklik kapsamında tıp alanında yapılan seviye tespit sınavları hakkında” bir duyuru yapılmıştır;
“Yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olarak Kurulumuza diploma denklik başvurusunda bulunan ilgililere Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliğinin 7. maddesi 3. fıkrası uyarınca Seviye Tespit Sınavı yapılmaktadır.
Tıp Doktorluğu alanında yapılan Seviye Tespit Sınavı (Temel Tıp Bilimleri ve Klinik Bilimler olmak üzere) Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Başkanlığınca uygulanmaktadır. Ancak bu sınav yılda sadece iki kez uygulanmaktadır. Tıp alanında Seviye Tespit, pek çok farklı ülkede teorikten ziyade klinik beceri sınavları üzerinden değerlendirilmektedir. Konu, Yükseköğretim Genel Kurulunun 16.06.2016 tarihli toplantısında değerlendirilmiş ve başvuru sahiplerinin mağdur olmaması için, haklarında Tıp Doktorluğu alanında Seviye Tespit Sınavı 2. aşama (Klinik Bilimler) kararı çıkan adayların, talepleri halinde, Kurulumuzca belirlenecek Üniversitelerce yapılacak klinik uygulama sınavı olan “Yapılandırılmış Klinik Sınav”a da girebilmelerine ve başarılı olmaları halinde Tıp Doktorluğu alanındaki Seviye Tespit Sınavının Klinik Bilimler aşamasından başarılı sayılmalarına karar verilmiştir. Yine haklarında STS-Klinik Bilimler kararı alınmış başvuru sahiplerinin, ÖSYM tarafından yapılan Seviye Tespit Sınavı 2. aşamasına (Klinik Bilimler) girme hakları da saklıdır. Yapılandırılmış Klinik Sınavlar, haklarında Seviye Tespit Sınavı 1. aşaması (Temel Bilimler) veya staj tamamlama/ klinik uygulama kararı alınmış başvuru sahipleri için geçerli değildir.
Kurulumuzca “Yapılandırılmış Klinik Sınav” için görevlendirilen Üniversiteler, web sitemizden duyurulacaktır.
Ayrıca;
USMLE-STEP 3
PLAB-Part 2
AMC-Clinical Examinations
MCCQE-Part 2
Arztliche Prüfungen (3 AP, Staats Examen)
sınavlarından başarılı olmuş başvuru sahiplerinin de sınav sonuçlarının, bu durumu belgelemeleri halinde, haklarında alınmış Tıp alanında Seviye Tespit Sınavı-Klinik Bilimler yerine geçerli olmasına karar verilmiştir.”
Sonuç olarak yurtdışında tıpta uzmanlık eğitimi düşünenlere;
- Eğer tamamen İngilizce dilinde eğitim düşünüyorlarsa öncelikle Rusya Federasyonu, (Amerika, Kanada, İngiltere gibi ülkelerin zor eliminasyon sistemleri ve mali koşulları nedeniyle)
- Eğitim alacakları ülkelerin dilini öğrenerek AB-uzmanlık belgelesi almak istiyorlarsa Macaristan, Polonya veya Slovakya‘yı öneriyoruz.